Ik heb al herhaaldelijk gefulmineerd over het gebruik van Engelse woorden, maar het blijft me irriteren. Telkens wanneer er op TV een prijs wordt uitgereikt, reikt mijn irritatie aan nog niet ontdekte grenzen. Er worden tegenwoordig namelijk geen prijzen meer uitgereikt maar awards.
In januari van dit jaar werden de Beeld en Geluid Awards uitgereikt. Als je dan toch hip wilt overkomen door geforceerd gebruik van Engelse woorden, waarom noem je het dan niet Image and Sound Awards? Dat klinkt mij nog beter in de oren dan de combinatie van Nederlandse en Engelse woorden. Welke regels gelden er eigenlijk bij het gebruik van dergelijke combinaties? In het Engels worden samenstellingen doorgaans los van elkaar geschreven en in het Nederlands aan elkaar. Aangezien er meer Nederlandse dan Engelse woorden voorkomen in Beeld en Geluid Awards, veronderstel ik dat de Nederlandse regels winnen en zou het dus Beeld- en geluidawards moeten zijn.
Nog beter is natuurlijk om Nederlandse woorden te gebruiken. Wat is er mis met Beeld- en geluidprijs, Beeld- en geluidonderscheiding of Beeld- en geluidlauwerkrans? Omdat het niet sexy genoeg klinkt zal de redenatie ongetwijfeld geweest zijn.
Hetzelfde geldt voor de 3FM Awards, de Musical Awards (even terzijde: het fenomeen musical vind ik een van de afschuwelijkste publieke uitingen – kunstuitingen zou ik het niet willen noemen – die er zijn: slecht acteer-, dans- en zangwerk om een futiel verhaaltje te vertellen; een soort Teletubbies voor volwassenen), de NL Awards, de Nederlandse Academy Awards, de HD Awards, enzovoorts, enzovoorts.
Award krijgt van mij zeker geen prijs, maar wel een toekenning van 8 op de irrischaal.
Irritaal 
Ben, ik zat de hele tijd goedkeurend te knikken tijdens het lezen van dit stukje. De ‘awards’ zijn bij mij zelfs wel goed voor minimaal een negen op de irrischaal. Kortom: helemaal mee eens!
En dan die musicals. Meestal hemeltergend, en los daarvan vind ik de onderwerpen van musicals vaak op z’n zachtst gezegd niet helemaal ter zake doen. Misschien kan er eens een musical gemaakt worden over de nieuwe pijp van Harry Mulisch (om maar eens iets te noemen)? Die krijgt van mij dan zeker de Irritation Award!
Doet me denken aan een schrijfwijze die ik bij een popfestival tegenkwam. Volgens mij was het Pinkpop. Er was een speciale ruimte waar een paar gelukkigen hun popidool konden ontmoeten. Op deze tent stond: Meet en Greet. De tekst-op-tentdoek-coxc3xb6rdinator had even niet aan het &-teken gedacht.
Wat dacht je van de uitzendingen met ‘stars’?
‘Awards’ inderdaad ook… brrr.
…en dan toch een weblog op awardspace.com hebben. Moedig hoor. 🙂
Alhouwel ik je mening over het woord Award deel (en inderdaad: ‘huppeldepup met de stars’ is net zo ergerlijk), wil ik toch even het fenomeen musical verdedigen. Toegegeven, het Nederlands product is doorgaans erbarmelijk slecht, maar de uitvoering van Hair, Les Miserables of Jesus Christ Superstar in Londen is van een geheel ander niveau. Hier staan de beste acteurs en zangers die hun sporen op het toneel met recht hebben verdiend en de Nederlandse versies absoluut doen verbleken. Ja, je moet ervan houden, maar om de musical in het algemeen te ‘dissen’ is mijns inziens niet helemaal terecht 🙂
Dag Jolien
Er is ongetwijfeld verschil in niveau, maar dat verandert mijn mening over het fenomeen musical niet. Gelukkig valt over smaak te twisten 🙂
……. dissen? Ander woord a.u.b.
“Meet en Greet”… Die is wel HEEL erg voud 😉
Prachtig: Als je naar een site van iemand wil gaan die een reactie heeft geplaatst, staat er “Klik hier if you are not redirected.”
Dat bedoel ik: dissen! Engelse woorden die in onze taal opduiken vind ik soms best vermakelijk (wanneer het Nederlands geen passende equivalent lijkt te hebben), maar soms ook erg lelijk. Dissen is er een van, net als deze woorden: ik kom je vanmiddag joinen, wanneer zullen we meeten, Amsterdam is hip en happening, die tas is een must-have. Brrr!
waarom, vraag ik me af, is het gebruik van engelse woorden zo irritant. Bureau, merci, croissant etc. zijn toch ook woorden uit, in dit geval, het frans.
Verder wel weer een leuke blog, daagt uit tot reactie.
x 17jarige die ook dit maal weer hoopt op een foutloze reactie.
Goed punt. Ik vind Franse woorden minder irritant. Dat komt waarschijnlijk doordat deze woorden al zolang in het Nederlands worden gebruikt dat ik eraan gewend ben. Maar er komen bijna geen Franse woorden bij, terwijl er wel veel meer Engelse woorden worden gebruikt waar doorgaans goede Nederlandse alternatieven voor zijn.
Het belangrijkste zit in de laatste zin van je reactie Ben: ‘waar doorgaans goede Nederlandse alternatieven voor zijn’. Ik denk dat het juist dxc3xa1xc3xa1r om gaat: niemand zal zeuren over het gebruik van bijvoorbeeld het woord ‘computer’. Daarvoor zijn in de loop van de jaren al diverse alternatieven gezocht, maar een echt bevredigende vertaling heeft niemand kunnen vinden. Dus noemen we het gewoon een computer. Maar als ik hoor dat een collega het heeft over een ‘opportunity’ als hij een kans of een gelegenheid bedoelt, krijg ik spontaan braakneigingen.
Wat een boer niet kent eet hij niet, is mijn reactie op “Dat komt…gewend ben”. Wel ben ik het met je eens dat een engels woord irritant kan zijn als er ook een gewoon mooi en goed nederlands woord voor is. Toch vind ik persoonlijk het woord “Award” duizend maal beter dan lauwerkrans. En vernieuwing is naar mijn idee goed. Als er geen vernieuwing zou zijn zou ik je nog aanspreken met “Gij” en zo nog meer van dat soort ouderwetse woorden als loechten etc.
Yvonne: Een ‘award’ heette tot enige jaren geleden een ‘prijs’: een prima Nederlands woord waar niets op aan te merken is. Er is dus een alternatief, sterker nog: het begrip had al een goede Nederlandse naam tot iemand ineens met ‘award’ op de proppen kwam. Verzin dan een Nederlands alternatief als het zo nodig moet, maar ‘award’ is een zwaktebod.
Vernieuwing is zelfs uitstekend, maar ‘gij’ is Nederlands en ‘jij’ ook. En ik schrijf ook niet meer ‘mensch’, maar het zijn (of waren) in ieder geval wxc3xa9l Nederlandse woorden en geen Engelse.
Yvonne, dat is een beetje kort door de bocht. Heb jij dan een alternatief voor computer (zie de reactie van Theo hierboven), mayonaise of paraplu? Allemaal leenworden waar geen Nederlands alternatief voor is. Daarom zijn deze woorden onderdeel van het Nederlands geworden. Dat heeft niets te maken met boeren en eten.
Ik heb niets tegen taalvernieuwing, want dat is inherent aan iedere taal. Daarom zeg ik ook geen gij meer, wat overigens een Nederlands woord is. Maar het willoos slikken van alle Engelse woorden waar prachtige Nederlandse woorden gebruikt kunnen worden (ik vind lauwerkrans wel veel mooier dan award) doe ik niet.
Loechten? Lijkt mij dialect.
Misschien heeft u gelijk wat betreft het “kort door de bocht”, maar:
Computer – elektronische ordenmachine
paraplu – regenscherm
Voor mayonaise heb ik, ben ik bang, geen vervangend woord. Ik wil hiermee alleen maar even aantonen dat er best goede nederlandse vervangwoorden zijn. Je bent gewoon gewend aan computer en paraplu, misschien klinkt regenscherm wat duf, maar dat vind ik ook van lauwerkrans, prijs of onderscheiding. Award klinkt veel inhoudelijker, als ik het zo kan noemen. Loechten is geen dialect. Ik vind trouwens Nederlands absoluut geen mooie taal, frans en engels spreken mij meer aan. Maar goed, ieder voor zich natuurlijk.
Wat ik me ook afvraag is wat er mis is met verkleinwoordjes 😉 haha, maar laten we daar maar niet over gaan discussixc3xabren
Yvonne: Ik weet niet goed wat een ‘ordenmachine’ is, maar dat zal ongetwijfeld aan mij liggen. In ieder geval dekt de vlag volgens mij nog steeds de lading niet bij dit woord, want een computer is veel meer dan dat.
Een regenscherm was tot ver in de twintigste eeuw een germanisme van jewelste (Regenschirm) en is daardoor niet in het taalgebruik doorgedrongen, denk ik. Om een mij onbekende reden heeft men trouwens altijd minder aversie gehad tegen gallicismen dan tegen germanismen; daarom zal ‘paraplu’ wel zijn blijven hangen.
Ik vind lauwerkrans, prijs en onderscheiding prachtige woorden, zeker onderscheiding. Dat woord zegt namelijk precies wat het mxc3xb3et zeggen: iemand onderscheidt zich van de middelmaat door de een of andere daad, en krijgt dxc3xa1xc3xa1rom de onderscheiding. Willen we het nog duidelijker hebben? Ik denk het niet. Die ‘award’ kan daar zeker niet tegenop.
Ik weet niet wat loechten is: het staat noch in het Groene Boekje noch in Van Dale. Als het geen dialect is, vraag ik me af wat het wxc3xa9l is: in ieder geval geen normaal Nederlands.
Voor regenscherm (een Vlaams woord) valt wel iets te zeggen, hoewel ik paraplu ook mooi vind. Vlamingen noemen een douche ook wel een stortbad 🙂 Maar elektronische ordenmachine en award gaan er bij mij niet in. Ieder zijn voorkeuren.
Ik ben slecht in toegeven. Ik verdedig graag mijn mening/punt zelfs als ik weet dat ik fout zit. Dit doe ik, in de hoop andere van mening te laten veranderen. Dit keer is het tegenovergestelde gebeurd. Hoe graag ik ook mijn gelijk wil halen, ben ik bang dat ik me bij jullie aansluit wat betreft de vervang woorden van computer en paraplu. Wel blijf ik erbij dat ik award een mooi woord vind en dat jullie, met name ben, zich druk maken om niets. Wel zijn de stukjes leuk om te lezen en nog leuker om op te reageren. Ik kijk dan ook uit naar een volgend stukje, hopelijk nog voor ik de 5e op vakantie ga. Zo niet, dan toch.
Was een leuke discussie, heren.
Me druk maken om (bijna) niets is nu juist de gein van mijn weblog!
Je druk maken om niets? Het is nogal wat, als vele goede Nederlandse woorden schijnbaar moeiteloos en zonder enige noodzaak voor Engelse worden ingewisseld. Als het niet zo triest was, zou ik zeggen dat het veel bonuspunten voor mijn irrischaal oplevert!
Ik ben een Brit die vele jaren in Nederland woont. Mijn Nederlands is nog steeds niet foutloos maar ik probeer het toch.
Ik heb met veel pijn en moeite Nederlands geleerd, een van de meest moeilijke talen voor een Brit te leren. De ergernissen Nederlanders hebben over foute Engelse uitdrukkingen deel ik volkomen mee. Tegenwoordig ben ik genoodzaakt in kromme Engels/Nederlands me uit te drukken. Forwarden, deleten, backuppen, reversen, stalken, pleasen, enz. Luien Nederlanders die een Engels woord willen gebruiken door alleen “en” er achter te plakken. This is my “pet” hate.
(Niet “pet” dat op je hoofd zit)
Hoe weten we zo zeker dat er geen vervangend woord voor paraplu, bureau, computer en dergelijke zijn geweest? Frans werd in bepaalde tijden van onze geschiedenis (nu moet je me niet vragen of het de Gouden Eeuw was of juist niet) gebruikt omdat het chique (ha-ha) was, er was geen mens in het ‘normale Nederlandse volk’ die Frans kon en die woorden kende.
We kunnen ervan uitgaan dat vele Franse woorden ingevoerd zijn bij het bestaan van goede Nederlandsche alternatieven. Elias onderzocht dit fenomeen met gebruik van etiquetteboekjes uit de 18e, 19e en 20e eeuw: de etiquette-regels werden strenger, uitgebreider en moeilijker, enkel omdat de elite voor wilde blijven op het plebs.
Zij maakten, bij voorbeeld, daadwerkelijk de ‘nette’ manier van je neus snuiten anders (meer en meer uit het zicht van gezelschap) om voor te blijven in de strijd met de lagere klasses, die alles zo vlug mogelijk nadeden. Deze lagere klasses deden alles om te lijken op de hogere klasses. Het onderscheid moet er blijven, als hogere klasse moet je ‘beter’ zijn. Zo was Frans ook een elitaire manier om je klasse te laten zien, en geloof mij maar dat er voor al die leuke Franse woorden (ik kan er in mijn eigen tekst al een paar lokaliseren) wel degelijk Nederlandse alternatieven bestonden. Voor al die mensen die geen Frans konden.
Ik wil hiermee niet het gebruik van Engelse woorden ter vervanging van Nederlandse goedpraten, maar Ben, ik beticht je wel van een dubbele moraal; het prachtige woord ordermachine betekend niets meer of minder dan computer. Ordenmachine is immers geen vreemde vertaling; een ‘computer is zoveel meer’ wordt er gezegd, maar ‘computer’ betekend letterlijk vertaald ‘berekener’. Wat is het verschil tussen ordenmachine (een woord dat de feitelijke handeling van het ding in de kern weergeeft, getallen ordenen) en berekener (een woord dat het berekenen van de machine uitdrukt, maar dan in het Engels)?
Het woord ‘computer’ zelf heeft alleen een culturele meerwaarde (in de zin van de feitelijke machine waar je voor zit als je dit leest), en hier heeft Yvonne gelijk; die culturele meerwaarde kan aan ieder woord worden gegeven.
Waarom zouden wij de Belgen niet nadoen en voor elk Engels woord een Nederlandse vertaling maken? Waarom wil Ben dat niet doen bij computer maar wel bij woorden waar dat Voor zijn tijd gebeurd is? Als je toen had geleefd, was je net zo hard van leer getrokken tegen dat Franse champignon, in de goede oude tijd nog gewoon paddestoel geheten.
Als het verschil hem erin zit of je ‘erbij’ was, dan vind ik dat een onzin-moraal; praktisch gezien fijn, maar niet verdedigbaar. Waarom zouden we niet Engelse woorden gebruiken, als dit op een culturele manier ‘chiquer’, stoerder of, zo je wilt, ‘cooler’ wordt gevonden? Wie zijn wij om eeuwenoude manieren van taalvervanging tegen te willen gaan?
Of waarom zouden we niet voor Elk woord dat ooit overgenomen is, het oude Nederlandse woord terugvinden of zo nodig bedenken?
Nu overdrijf ik wel een beetje, maar wees niet zo’n moraalridder als je met twee maten meet. Dat is willekeur.
Miriam
Het proberen te veranderen van reeds lang ingeburgerde woorden is prijzenswaardig, maar ook heilloos. Ik word op mijn werk bijvoorbeeld niet meer serieus genomen als ik vanaf nu consequent ordenmachine ga zeggen in plaats van computer.
Ik heb de (wellicht ijdele) hoop dat ik pogingen voor het inburgeren van nieuwe Engelse woorden nog kan omkeren naar gebruik van goede Nederlandse alternatieven (als die er zijn).
Overigens: als het andersom was geweest, dus als we overspoeld zouden worden met allerlei nieuwe Franse woorden en er nauwelijks nieuwe Engelse woorden bij zouden komen, zou ik ageren tegen de nieuwe Franse woorden. Je mag me een moraalridder vinden hoor; geen enkel probleem mee. Don Quichot werd ook niet begrepen 🙂
Verder heb ik niets tegen Engels of Frans: ik vind beide talen prachtig. Ik heb wel iets tegen het vervoegen van werkwoorden in de tegenwoordige tijd met een d.
Ik vind in het geschrevene door Miriam wel iets “zitten” .De verwijzing naar het Frans b.v.dat wij wxc3xa9l aanvaarden maar Engelse woorden niet (of minder).
Ik denk dat de oorzaak van de ergernissen misschien wat dieper zit en wel omdat wij als Nederlanders tegenwoordig nog wel eens “zonodig moeten”. We moeten onze veelzijdigheid etaleren. Volgens mij is de eigen taalbewaking in andere landen mxc3xa9xc3xa9r aan de orde. Ik herinner me dat in het begin van de activiteiten van het Europarlement iedere vertegenwoordiger zijn of haar rede in de eigen taal hield. Dat werd dan voor iedereen, via koptelefoons – meteen vertaald in de eigen taal.Behalve de Nederlandse vertegenwoordiging. Die hield – als enige – de rede in het Engels.
Ik heb wel eens gelezen dat daarover gegniffeld werd door de anderen.
Hmm, ik schaam me diep. Ik heb gat ter grootte van werkwoordspelling (de actie, niet het woord) in mijn hoofd zitten. Ben, ga vooral door met moraalridder spelen, ik vermaak me er prima mee 🙂
Miriam heeft op 25 november genuanceerd over het gebruik van het Engels in onze taal gesproken. Computer b.v. is een goed voorbeeld waarvan het nauwelijks is voor te stellen dat daarvoor een Nederlands woord zou moeten komen.Tot zover : prima.
Maar als ik nu in de Volkskrant op 3 dagen in de week boven de 2 Sudoku’s zie staan “Light” en “Heavy”, dan vraag ik me toch echt af waarom dat niet gewoon “makkelijk” en “moeilijk” zou kunnen worden genoemd.
Wat te zeggen van ‘glossy’? Bah! Ik stel voor ‘glimmer’ in het vervolg te gebruiken.